Hazine ve Maliye Bakanlığından farklı isimlerle faaliyete geçen 1212 kumar sitesi için suç duyurusu

Wall Street Journal muhabiri Ayla Albayrak, hükümet ile PKK arasındaki çatışmalar üzerine yazdığı bir makaleye dayanılarak terör propagandası yapmaktan 10 Ekim’de suçlu bulunup, iki yıl bir ay hapis cezasına çarptırıldı. Yargı, Gülen hareketi ile bağlantılı olmakla suçlanan yargı mensuplarının görevden alınması, tutuklanması veya ihraç edilmesi de dahil olmak üzere, yargı bağımsızlığını ciddi biçimde kısıtlayan bir dizi zorlukla karşı karşıya kaldı. Gözlemciler, hükümetin Gülen davaları da dahil olmak üzere bazı davalarda yargı süreçlerine müdahale ettiğini iddia etti. 3 Nisan’da HSK, Gülen’le bağlantılı olmakla suçlanan 29 gazeteciden 21’inin serbest bırakılmasına hükmeden üç hâkimi görevden aldı ve tahliye kararını bozdu. Gözlemciler, bu geri dönüşün, hâkimlerin verdiği karara karşı sosyal medyada yürütülen hükümet yanlısı bir kampanyanın sonrasında yaşandığını kaydetti. Bazı gözlemciler bu durumu, hükümetin beklentileriyle uyuşmayan bağımsız kararlar alan hâkimlere bir uyarısı olarak yorumladılar. Hükümet, cezaevlerinin yanı sıra daha geniş kapsamda insan hakları ve personel ile ilgili konuların denetimini sağlamak üzere Ulusal İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (UİHEK) ile Kamu Denetçiliği Kurumu’nu kurdu.

• (4) Geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulundukları süreiçinde işlenmiş olan suçlar hakkında uygulanmasına devam edilir.
• Maddesinde de, AYİM’de görev yapan Başkan ve üyelerin disiplin suçlarında karar verecek olan yüksek disiplin kurulunun; Başkan, Başsavcı, daire başkanları ve mahkemenin en kıdemli bir üyesinden oluşacağı düzenlenmiştir.
• Ancak burada; kurumdan henüz kendi mülkiyetine geçmeyen paradan mahrum kalınıyor.

Denetimli serbestlik tedbirinin süresi üç yıla kadar uzatılabilir. (7) Örgüt içindeki hiyerarşikyapıya dahil olmamakla birlikte, örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişi,örgüt üyesi olarak cezalandırılır. (2) Bu maddede tanımlanansuçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru,laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren,kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesihâlinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır. (8) Bu maddede tanımlanansuçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru,laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren,kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesihâlinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır. (2) Uyuşturucu veya uyarıcımadde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesidolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infazedilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıylayapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir. (5) Kişinin, ruhsatsız ya daruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar plânına ve ruhsatınauygun hale getirmesi halinde, bir ve ikinci fıkra hükümleri gereğince kamudavası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütünsonuçlarıyla ortadan kalkar. (5) Bu maddenin iki, üç vedördüncü fıkrasındaki fiillerden dolayı tüzel kişiler hakkında bunlara özgügüvenlik tedbirlerine hükmolunur. (3) Alkol veya uyuşturucu maddeetkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idareedemeyecek hâlde olmasına rağmen araç kullanan kişi yukarıdaki fıkra hükmünegöre cezalandırılır.

Bu düzenlemeden anlaşılacağı üzere, adli kontrol tedbiri tutuklamaya alternatif ve öncelikle uygulanması gereken bir koruma tedbiridir. Çünkü tutuklama tedbiri, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkını tümü ile kısıtlamaktadır. Bir görüşe göre; seçimlerin “seçenler” ve “seçilenler” olarak iki süjesi bulunmaktadır. Seçim kanunlarında herhangi bir özneyi etkileyecek şartlarda yapılan değişikliğin uygulama alanına yönelik Anayasa m.67 dahilinde değerlendirme yapılırken, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından açıklanan seçim takviminin süjeleri etkileme şekline göre hareket edilmelidir\. Hızlıca üye ol, geniş oyun yelpazesine erişiminin tadını çıkar. paribahis\. Bu düşünceye göre; Anayasa m.67’nin son fıkrası ile korunan hukuki yarar, seçimler sırasında iktidarda olanın demokrasiye aykırı bir şekilde seçim yarışında avantaj elde etmemesine yönelik bir otokontrol sistemi oluşturmaktır. Bu yorumun, temsili demokrasi amacına hizmete elverişli ve gerekli olduğu ileri sürülmektedir.

Maddesinin kapattığını belirterek Anayasaya aykırılık görmemiştir[731]. Maddesinin üçüncü fıkrasında “ uyarma ve kınama cezalarıyla ilgili olanlar hariç, disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılamaz” denmektedir. Cümlenin sonundaki “bırakılamaz” ifadensin karşı anlamı “bırakılabilir” dir. Anayasadaki düzenlemeyi, “uyarma ve kınama cezalarıyla ilgili olanlar yargı denetimi dışı bırakılabilir, diğer disiplin cezaları yargı denetimi dışı bırakılamaz” şeklindedir. Anayasamız, uyarma ve kınama disiplin cezalarını yargı denetimi dışında bırakmamış,  bırakılmasına izin vermiştir[732]. Maddenin gerekçesinden hareket ederek düzenlemenin lafzını bir kenara atmış, özgürlükleri genişletici yorum yerine kabul edilemeyecek biçimde hak arama özgürlüğünü daraltıcı yorum yapmıştır. İtiraz üzerine kendine gelen dosyayı inceleyen üst Disiplin Mahkemesi üç gün içinde kararını verir. Eğer itirazı haklı görürse; davanın esasına hükmeder, yani ilk disiplin mahkemesi gibi sanık hakkında karar verir.(m.35) Eğer soruşturmanın genişletilmesine karar verirse; ya soruşturmayı bizzat kendi yaparak karar verir ya da dosyayı soruşturulması gereken hususları içeren kararı ile birlikte hükmü veren disiplin mahkemesine gönderir. Hükmü veren disiplin mahkemesi, üst disiplin mahkemesince gerekli görülen soruşturmayı yapıp dosyayı üst disiplin mahkemesine tekrar gönderir. Oda ve göz hapsi cezaları disiplin amiri tarafından 28 güne kadar, disiplin mahkemesi tarafından ise 60 güne kadar verilebilmektedir.

Silah altında bulunan er ve erbaşlar ile askeri öğrenciler, taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler oy kullanamazlar. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy kullanılması ve oyların sayım ve dökümünde seçim emniyeti açısından alınması gerekli tedbirler Yüksek Seçim Kurulu tarafından tespit edilir ve görevli hâkimin yerinde yönetim ve denetimi altında yapılır. Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında, uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev hakkına sahiptirler. Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idarî irtifaklar kurmaya yetkilidir. Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez. Kişiler ve siyasî partiler, kamu tüzelkişilerinin elindeki basın dışı kitle haberleşme ve yayım araçlarından yararlanma hakkına sahiptir. Türkiye’de yayımlanan süreli yayınlar, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Cumhuriyetin temel ilkelerine, millî güvenliğe ve genel ahlâka aykırı yayımlardan mahkûm olma halinde, mahkeme kararıyla geçici olarak kapatılabilir. Bu hükümlere aykırı faaliyette bulunanlar hakkında uygulanacak müeyyideler, kanunla düzenlenir. (2) Fiil, savaş sırasındaişlenmiş veya Devletin savaş hazırlıklarını veya savaş etkinliğini veya askerîhareketlerini tehlikeye koymuşsa müebbet hapis cezası verilir.

Devlet memurları, resmi sıfatlarının gerektirdiği itibar ve güvene layık ol­duklarını hizmet içindeki ve hizmet dışındaki davranışlarıyla göstermek zo­rundadırlar (657 SK m.8/1). Çünkü Devlet memurları, resmi sıfatları nedeni ile Devleti temsil etmektedirler. Bu­ suçta korunmak istenen hukuki yarar, memuriyet sıfatının itibar, güven ve saygınlığıdır[225]. Maddesinde, Devlet me­murlarının kamu hizmetlerini aksatacak tarzda memurluktan ka­sıtlı olarak çekilmeleri veya görevlerine gelmemeleri veya görev­lerine gelmelerine rağmen, Devlet hizmetlerini ve işlerini yavaş­latma veya aksatma sonucunu doğuracak hareketlerde bulunmaları; 27. Suçun oluşması için, mahkeme kararıyla yasaklanmış yayının kısa bir süre de olsa görev yerinde bulundurulması yeterlidir. Yukarıdaki fiillerin kasıtlı olarak iş­lenmesi halinde bu suçları işleyen memurlara aylıktan kesme cezası verilebilir[195].

Bu sorunun cevabı madde metninde ve bu maddenin değişiklik görüşmeleri sırasında yaşanan tartışmalarda gizlidir. AYİM’nin ilk özelliği taşıyan bu kararından sonra, YAŞ kararlarını “yokluk teorisi” ile sınırlı olarak denetlemiş ve disiplinsizlik ve ahlaki durumları sebebiyle ayırma işlemi uygulanan personel hakkındaki YAŞ kararlarının yok hükmünde olduğuna karar vermiş ve bu astsubayların sağlık nedeniyle emekli edilmelerini sağlamıştır[708]. AYİM istikrarlı bir şekilde YAŞ kararlarının yargı denetimine kapalı olduğunu ancak yok hükmünde olup olmadıkları açışından denetime tabi tutulabileceğini kararlarında belirtmektedir[709]. Maddesi hakim sınıfından üyelerin “en az yarbay rütbesinden birinci sınıf askeri hakimler” ve hakim sınıfından olmayan üyelerin ise “iki yılını doldurmuş kurmay yarbaylarla albay rütbesinde üç yılını doldurmamış kurmay subaylar” arasından seçilmesini öngörmüştür. Maddesine göre ise, “Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin askeri hakim sınıfından olan üyeleri, bu sınıftan olan başkan ve üyeler tam sayısının salt çoğunluğu ile her boş yer için gösterilecek üç aday arasından, Hakim sınıfından olmayan üyeleri, Genelkurmay Başkanlığınca her boş yer için gösterilecek üç aday arasından, Devlet Başkanınca seçilir”. Adil yargılanma hakkının birinci şartı, yargılamanın bir “mahkeme” tarafından yapılmasıdır. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, içinde hakim sınıfından olmayan üyeler bulunsa da, Anayasada “yargı” bölümünde düzenlenmiş olup  bir “yargısal rol” ifa etmekte ve bir “adli fonksiyona” sahip bulunmaktadır. Diğer bir ifadeyle belli bir usûl izleyerek ve hukuk kurallarına dayanarak kararlar vermektedir. Kararları idare tarafından yerine getirilmek zorundadır (1602 SK m.63)[683]. Bu haliyle AYİM’nin “mahkeme olma” koşulunu sağladığında tereddüt bulunmamaktadır.

Ayrıca belirtmek isterim ki, Anayasa Değişikliği Teklifiyle getirilmek istenen sistemde, gerek Cumhurbaşkanı ile yasama arasındaki ilişkilerde, gerek Cumhurbaşkanı ile yargı arasındaki ilişkilerde, gerekse Cumhurbaşkanı ile idare arasındaki ilişkilerde denge ve denetleme mekanizmaları yoktur. Seçimleri yenileme, Cumhurbaşkanı yardımcılarını ve bakanları atama, üst düzey kamu yöneticilerini atama, Hâkimler ve Savcılar Kuruluna üye atama gibi Cumhurbaşkanına verilen yetkiler şartsız ve sınırsız bir şekilde, herhangi bir denetime tâbi olmaksızın verilmektedir. Bu şekilde bir yetki verme örneği çağdaş demokrasilerde yoktur. Sık sık örnek olarak zikredilen Amerika Birleşik Devletlerinde dahi Başkanın yüksek kamu görevlilerini ve yüksek hakimleri atama yetkisi Senatonun onayına tâbidir. Ben burada bu Anayasa Değişikliği Teklifi hakkındaki görüşlerimi kısaca açıklamak istiyorum. Bununla amacım, Değişiklik Teklifini görüşecek Anayasa Komisyonu üyelerine yol göstermek veya Değişiklik Teklifini oylayacak milletvekillerini uyarmak değildir. Uyarılarımın işe yaramadığını bilecek kadar tecrübe sahibiyim[2]. Amacım Türk anayasa hukuku doktrininin bir üyesi olarak, tarih karşısında sorumluluğumu yerine getirmekten ibarettir. İstedim ki, bu Değişiklik Teklifine zamanında karşı çıktığım kayda geçsin. İstedim ki, gelecekte, bir gün birileri çıkıp da bu değişikliği eleştirirlerse, adımı, bu değişikliğin kabul edilmesi safhasında susan anayasa hukukçularının arasında anmasınlar. B) Mahkûmiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çözmeyen yönüne veyasavunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonucunu doğuran usul işlemlerineilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkemece yeniden yapılacak yargılamasonucuna göre gereken hüküm verilir.